Ana sayfa

ESBABU’L-CERH

CERH SEBEPLERİ

Ravilerin cerhine sebep olan hallerdir. Daha çok rivayetle ilgilidir. Bellibaşlıları şunlardır.

1. Kizb.

2. Sefeh veya sefahet

3. Bidat ve hevâ

4. İhtilat ve teğayyür

5. Rivayetleri arasında şâz, münker ve garîb hadislere fazla yer vermek

6. Kesretu'l-galat.

7. Gaflet

8. Telkin (telkin altında kalmak)

9. Rivayet ettiği hadislerin yalan olduğunu bilmemek

10. Mülâki olmadığı şeyhten arada vastta olmadan rivayette bulunmak

11. Kitabı kaybolduktan sonra başkalarına ait kitaptan rivayette bulunmak.

12. Hadis rivayetinde hatasını düzeltmemek.

13. Tedlis yapmak.

Bu haller ravinin cerhedilmesine sebep teşkil eder. Daha çok rivayet usulüyle ilgili olan bu cerh sebeplerinin dışında başka haller de bulunabilir. Bunlar ravinin dinî ve ahlakî durumlarıyla ilgili olabilir. Mesela Mü’min görünen, fakat gayeleri müslümanlar arasına fitne ve fesat sokmak, İslâm'ı yıkıp parçalamak olan zındıklar, elbette hadisleri reddedilen kimselerdir. Bunun gibi ahlak seviyeleri düşük olan kimseler de, bu yönden cerh edilerek rivayetleri terkolunur. Bütün bunlar, Hz. Peygamberin hadislerini her türlü tahrif ve tashifden korumak için alınan tedbirlerdendir. Tarîh Sağır: Muhammed b. İsmâ'il-el-Buhâri, et-Târîhu's-Sağîr, 1-2, Kahire 1397/1977.